Διαβάστε ολόκληρη την προκήρυξη σε pdf εδώ.
Την Παρασκευή, στις 26 Ιουνίου, κατεβαίνουµε σε διαδήλωση. Κατεβαίνουµε στο δρόµο γιατί όλο και περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν να πληρώσουν το ενοίκιο του σπιτιού τους. Κατεβαίνουµε στο δρόµο γιατί όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα ενοχληθούν από εξώδικα και θα βρεθούν υπό την απειλή της έξωσης το επόµενο διάστηµα. Κατεβαίνουµε στο δρόµο γιατί δεν γίνεται να δουλεύουµε -όπως δουλεύουµε- και να φεύγει το µεγαλύτερο κοµµάτι του µισθού µας στο νοίκι. Κατεβαίνουµε στο δρόµο γιατί, ενώ το κράτος έχει µάθει να ακούει καλά τις απαιτήσεις των κάθε λογής ενώσεων των εργοδοτών κaι των ιδιοκτητών, εµείς ως ενοικιαστές/στριες παραµένουµε αόρατοι κι ευάλωτοι.
Πρέπει επιτέλους να οργανωθούµε και να:
– Αναδείξουµε τα προβλήµατα και τις ανάγκες των ενοικιαστών ως ενιαίο κεντρικό κοινωνικό ζήτηµα.
– Αποκτήσουµε διαπραγµατευτική ισχύ απέναντι στις κοινωνικές οµάδες που συλλογικά και οργανωµένα καθορίζουν το ύψος των ενοικίων και την πρόσβαση στη στέγαση.
– Κερδίσουµε ένα νέο θεσµικό πλαίσιο προστασίας τόσο σε σχέση µε το ύψος των ενοικίων όσο και σε σχέση µε τα συµβόλαια και τα δικαιώµατα µίσθωσης.
Ο µισθός µειώνεται όταν αυξάνονται τα νοίκια
Ως εργαζόµενοι/ες η ικανοποίηση των βασικών και κοινωνικών µας αναγκών είναι πλήρως εξαρτηµένη από την εργασία µας. O µισθός καθορίζει σε τι σπίτια µένουµε, αν και τι µηχανάκια οδηγάµε, αν πληρώνουµε εισιτήριο στα ΜΜΕ, πόσα λεφτά δίνουµε στο σούπερ µάρκετ. Για µας που είµαστε εργαζόµενοι/ες αλλά και ενοικιαστές/στριες τα πάγια έξοδα του σπιτιού συµπεριλαµβάνονται στο καλάθι των βασικών αναγκών που καλύπτουµε µε το µισθό µας. Είναι αυτονόητο, λοιπόν, ότι το νοίκι θα πρέπει να καθορίζεται από τον βασικό µισθό. Μέσα κι έξω από την εργασία οργανωνόµαστε και βάζουµε ως στόχο την άµεση ικανοποίηση των αναγκών µας. Για την αύξηση των µισθών και τη µείωση των ενοικίων.
Κόβουν του µισθούς; Κόβουµε τα νοίκια!
Η συνθήκη που έχει διαµορφωθεί τα τελευταία δύο χρόνια σε σχέση µε τα νοίκια και την έλλειψη σπιτιών στην Αθήνα είναι τραγική. Σύµφωνα µε τα στοιχεία του spitogatos.gr το 1ο τρίµηνο του 2020, η µέση τιµή ενοικίασης ενός διαµερίσµατος στην Αθήνα είχε φτάσει στα 8ευρώ/τ.µ., που σηµαίνει ότι για ένα σπίτι 80 τµ. το νοίκι αντιστοιχεί περίπου στον βασικό µισθό. Η κατάσταση στο πυκνοκατοικηµένο κέντρο της Αθήνας είναι ακόµη πιο απογοητευτική: το µέσο ενοίκιο έχει φτάσει στα 12,6 ευρώ/τ.µ, στο «τρίγωνο» Γκάζι-Μεταξουργείο-Βοτανικός στα 9,4 και στην Κυψέλη στα 6,8 από 5,47 ευρώ/τ.µ, που ήταν πέρυσι.
Λίγο πριν τον κορωνοϊό, τον Φλεβάρη του 2020 -σύµφωνα µε στοιχεία του ΟΟΣΑ- το 12,9% του πληθυσµού είχε εισόδηµα κάτω απ’ το όριο της φτώχειας, το 55,4% ήταν οικονοµικά ευάλωτο και το 67% είχε αποταµιεύσεις γύρω στο ένα χιλιάρικο για ένα χρόνο. Τον Απρίλη, το κλείσιµο της οικονοµίας χειροτερεύει κι άλλο την κατάσταση. Οι άνεργοι αυξάνονται κατά 25,5%, δηλαδή 1.185.000 άνθρωποι µένουν χωρίς δουλειά. Η κυβέρνηση αντιµέτωπη µε αυτήν την κατάσταση νοµοθετεί τρεις αντεργατικές ΠΝΠ, µειώνει τους µισθούς στο µισό και βαφτίζει «συν-εργασία» κάτι το οποίο στην ουσία είναι «µισή δουλειά – µισή ζωή».
Τα νέα µέτρα του Βρούτση ισοπεδώνουν 7 στους 10 εργαζόµενους/ες, όσους δηλαδή ήταν ήδη οικονοµικά εξαντληµένοι απ’ τα χρόνια της κρίσης. Κι ενώ οι ευκαιρίες για τ’ αφεντικά ήρθαν για να µείνουν (τηλεργασία, εκ περιτροπής απασχόληση, ελαστικοποίηση και αποδιοργάνωση του χρόνου εργασίας), το ύψος των ενοικίων και τα πάγια έξοδα των σπιτιών (λογαριασµοί, σούπερ µάρκετ) παραµένουν στα ίδια επίπεδα. Το κράτος σε συνεννόηση µε τις ενώσεις εργοδοτών και ιδιοκτητών βρίσκει τις καβάτζες του για να τους εξυπηρετήσει. Έτσι, συµψηφίζει τα χαµένα ενοίκια µε τον ΕΝΦΙΑ για τους ιδιοκτήτες των οποίων οι ενοικιαστές πλήρωσαν τυπικά λιγότερο νοίκι µε το 40%, και βρίσκεται σε διαπραγµάτευση µε τον Εµπορικό Σύλλογο Αθηνών για µειώσεις ενοικίων για τους µαγαζάτορες µέχρι το τέλος του χρόνου. Κι εµείς;
Δε θα δουλεύουµε µόνο για να πληρώνουµε το νοίκι!
Τα πρώτα στοιχεία µετά το άνοιγµα της οικονοµίας είναι απογοητευτικά. Πρώτον, βάσει ηλεκτρονικής έρευνας που διεξήγαµε στα τέλη Απριλίου σε δείγµα 500 περίπου ατόµων, το 71% δεν δικαιούταν τη προβλεπόµενη µείωση του ενοικίου, το 21% δεν πλήρωσε καθόλου το νοίκι του Απριλίου και το 56% φοβάται πολύ έως πάρα πολύ ότι θα απολυθεί ή θα µειωθεί δραµατικά ο µισθός του. Επίσης, µε µια µατιά στις αγγελίες καταλαβαίνουµε ότι τα νοίκια δεν έχουν πέσει ακόµα κι αν και φηµολογείται ότι αυτό θα συµβεί, µια σειρά λόγων θα το καθυστερήσει. Αρχικά, τα περισσότερα απ’ τα σπίτια που κρατάνε κλειστά η εφορία, οι τράπεζες και οι επενδυτές λογικά θα συνεχίσουν να παραµένουν στο ίδιο καθεστώς, περιµένοντας το τέλος της οικονοµικής ύφεσης. Το ζήτηµα εποµένως είναι τι θα γίνει µε τα χιλιάδες airbnb: θα τα διαθέσουν για βραχυχρόνια οι ιδιοκτήτες ή θα τα κρατήσουν κλειστά και αυτά; Και αν τα ανοίξουν, τι τιµές θα έχουν και υπό ποιο καθεστώς θα τα νοικιάζουν;
Η Airbnb θα δώσει στους hosts το 25% από τα χαµένα εισοδήµατα της πανδηµίας για ζηµιές µέχρι 5000 δολαρίων. Υποπτευόµαστε ότι οι ιδιοκτήτες που απασχολούνται στην βραχυχρόνια µίσθωση θα επιδιώξουν µια θεσµική επικύρωση των πιο ελαστικών συµβολαίων ώστε να µπορούν να µπαλαντζάρουν ανάµεσα στη βραχυχρόνια και τη µακροχρόνια µίσθωση, χωρίς να τους δεσµεύσει ο ελάχιστος χρόνος µίσθωσης των 3 ετών για τα συµβόλαια της µακροχρόνιας. Αυτό είναι κάτι που ήδη συµβαίνει άτυπα κυρίως στα νησιά όπου φοιτητές και αναπληρωτές βρίσκουν σπίτι για 9 µήνες, το καλοκαίρι αναγκάζονται να το αδειάσουν για να το έρθουν οι τουρίστες και από Οκτώβρη επαναδιαπραγµατεύονται ή ψάχνουν για νέο σπίτι. Όλοι αυτοί οι ιδιοκτήτες που θα επιχειρήσουν νόµιµα ή παράνοµα να φτιάξουν «µικρά» συµβόλαια ώστε να ξαναβγούν στην πιάτσα όταν ξανάρθουν οι τουρίστες, θα σκαρφίζονται οποιαδήποτε δικαιολογία για να ωθούν σε έξωση τους ενοικιαστές τους. Αυτό φυσικά µεταφράζεται σε µεγαλύτερη στεγαστική επισφάλεια για τους ενοικιαστές.
Από την ατοµική διαπραγµάτευση, στους συλλογικούς αγώνες!
Ο κανόνας είναι ότι µεταξύ ενοικιαστή και ιδιοκτήτη, η διαπραγµάτευση είναι ιδιωτική. Eν µέσω καραντίνας η διαπραγµάτευση αυτή ήταν, σε αρκετές περιπτώσεις, καλοπροαίρετη. Αυτό δεν µας αρκεί ούτε προεξοφλεί ότι θα υπάρχει η ίδια καλή διάθεση το επόµενο διάστηµα, όταν αρκετοί/ες θα συνεχίζουν να µην µπορούν να πληρώσουν όλο ή µέρος του ενοικίου τους. Μέσα στα προηγούµενα χρόνια οι ιδιοκτήτες ακινήτων κατάφεραν –σαν συλλογικό υποκείµενο- να ανατιµήσουν τις περιουσίες τους, να ζητάνε περισσότερα, να ζουν µε περισσότερα. Δεν νοµίζουµε, λοιπόν, ότι θα είναι ιδιαίτερα επιεικείς στις επόµενες καθυστερήσεις. Δεν µπορούµε να βασιζόµαστε στην ατοµική διαπραγµάτευση και στην καλή θέληση κάποιων ιδιοκτητών. Αυτό που χρειάζεται είναι η συγκρότηση και η ανάπτυξη ενός κινήµατος πόλης, το οποίο θα βάλει µαχητικά διεκδικήσεις και προτάγµατα που θα αφορούν συνολικά τη στέγαση ως κοµµάτι των ταξικών αγώνων. Αυτό που χρειάζεται είναι οργάνωση, δικτύωση και αλληλεγγύη.
ΑΙΧΜΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΜΑΧΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΕΓΑΣΗ
Στον ορίζοντα της επερχόµενης οικονοµικής ύφεσης, θα πρέπει ως στεγαστικό κίνηµα να θέσουµε κάποιους στόχους διεκδίκησης, στόχους που θα εξυπηρετούν την προστασία της στέγασης µακροπρόθεσµα και οριζόντια. Μιλώντας ως ενοικιαστές/στριες, λοιπόν, είναι επιτακτικό να δηµιουργήσουµε ένα δίχτυ προστασίας της κατοικίας απ’ το νόµο της «προσφοράς και της ζήτησης», αλλά και να αυτοπροστατευθούµε συλλογικά απ’ τις ορέξεις των ιδιοκτητών και του κτηµατοµεσιτικού κεφαλαίου. Είναι επιτακτικό να διεκδικήσουµε ένα πλαίσιο ρύθµισης της αγοράς ενοικίων για τη µείωση της αναλογίας ενοικίου/µισθού αλλά και να χτίσουµε σχέσεις αλληλεγγύης για να υπερασπιστούµε την πρόσβαση σε µόνιµη και αξιοπρεπή στέγαση για όλους/ες.
ΟΡΓΑΝΩΝΟΜΑΣΤΕ ΚΑΙ ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΜΕ:
- Επέκταση της µείωσης ενοικίου κατά 40% ανά σπίτι, σε όλους τους εργαζόµενους/ες που πλήττονται από την κρίση και για όσο χρονικό διάστηµα χρειαστεί. Ήδη, ενώσεις εργοδοτών και εµπόρων διεκδικούν αντίστοιχη παράταση της µείωσης µέχρι το τέλος του έτους, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις ζητάνε και οριστική παύση πληρωµών και για το πρώτο εξάµηνο του 2021. Εµείς τι κάνουµε;
- Πλαφόν στο ύψος των ενοικίων που θα καθορίζεται από τον βασικό µισθό. Παρόµοιο ταβάνι στο ύψος των ενοικίων υπήρχε τις προηγούµενες δεκαετίες και ονοµαζόταν «ΕΝΟΙΚΙΟΣΤΑΣΙΟ». Η σπουδαιότητα ενός αντίστοιχου µέτρου φαίνεται από την δηλωµένη έχθρα τόσο της Πανελλήνιας Οµοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων όσο και του Εµπορικού Συλλόγου Αθηνών προς όφελος των δικών τους ταξικών και συντεχνιακών συµφερόντων.
- Επέκταση του ελάχιστου χρόνου µίσθωσης ακινήτου για κύρια κατοικία από τα τρία στα έξι χρόνια, επιπλέον δηλαδή προστασία των ενοικιαστών από τα παιχνίδια των real estate εταιριών και του τουριστικού κεφαλαίου. Είναι εκβιασµός να απειλούνται οι ενοικιαστές/στριες µε έξωση κάθε τρία χρόνια για παράλογες αυξήσεις.
- Πρόβλεψη του ενοικίου στις ατοµικές και συλλογικές συµβάσεις εργασίας και αντίστοιχη επιδότηση από τους εργοδότες και τις επιχειρήσεις. Θέλουµε αυξήσεις στους µισθούς και όχι κρατικά επιδόµατα που βγαίνουν απ’ τις τσέπες µας µέσω των φόρων. Όσο δεν υπάρχει προστασία και ρύθµιση της αγοράς ενοικίων, τόσο το επίδοµα ενοικίου θα καταλήγει στις τσέπες των ιδιοκτητών και οι τιµές θα παραµένουν υψηλές.
- Καθολική µέριµνα για τους άνεργους/ες και τους αποκλεισµένους/ες, ντόπιους και µετανάστες, µε επιδόµατα που θα καλύπτουν εξ ολοκλήρου τις στεγαστικές τους ανάγκες. Αυτά τα χρήµατα δε θα πρέπει να παρθούν από τα κρατικά ταµεία, δηλαδή από τον πλούτο που παράγουµε εµείς οι εργαζόµενοι/ες. Θα πρέπει να φορολογηθούν εκ νέου όλοι οι «µεγάλοι παίχτες» της οικονοµίας τους (βιοµηχανικό, εφοπλιστικό, επενδυτικό, τουριστικό και στεγαστικό κεφάλαιο) αποκλειστικά για αυτόν τον σκοπό. Επιπλέον, να φορολογηθεί εκ νέου η εκκλησία, ο µεγαλύτερος ιδιοκτήτης γης και ακινήτων της χώρας.
- Αναστολή όλων των βραχυχρόνιων µισθώσεων που µετατρέπουν τις πόλεις µας σε ένα απέραντο ξενοδοχείο-διασκεδαστήριο. Τα ακίνητα βραχυχρόνιας µίσθωσης να εκδίδουν σήµα ΕΟΤ και να πληρούν τους όρους και τις προδιαγραφές του άρθρου 46 του Ν. 4179/2013 για τα αυτοεξυπηρετούµενα τουριστικά καταλύµατα. Είναι κοινωνικό και οικονοµικό έγκληµα να αδειάζουν οι πόλεις από τους πραγµατικούς κατοίκους προκειµένου να χρησιµοποιηθούν για τις ανάγκες της µονοκαλλιέργειας του τουρισµού.
ΟΥΤΕ ΕΞΩΣΕΙΣ, ΟΥΤΕ ΑΠΕΙΛΕΣ
Στεκόµαστε αλληλέγγυοι και χτίζουµε τοίχο προστασίας ενάντια στις εξώσεις:
- Ενοικιαστών που δεν πλήρωσαν καθόλου ενοίκιο τις µέρες τις καραντίνας ή έχουν προχωρήσει µονοµερώς σε αυτοµειώσεις ενοικίου. Αν δε θέλει το κράτος να µειώσει τα ενοίκια, µπορούµε και µόνοι/µόνες µας.
- Αιτούντων άσυλο που έµεναν σε επιδοτούµενες κατοικίες ή ξενώνες. Από τις αρχές Ιουνίου, περισσότεροι από 10.000 πρόσφυγες θα εκδιωχθούν από δοµές φιλοξενίας και διαµερίσµατα της ενδοχώρας. Κανένας και καµία στο δρόµο, η στέγαση είναι δικαίωµα όλων των ανθρώπων.
- Όσων επιλέγουν την κατάληψη άδειων κι εγκαταλελειµµένων κτιρίων. Είναι έγκληµα να υπάρχουν τόσες δεκάδες χιλιάδες κενά σπίτια και την ίδια στιγµή να πετιούνται στο δρόµο άνθρωποι που δεν έχουν στέγη πάνω από το κεφάλι τους.
Γιατί ανέβαιναν τα νοίκια; Ποιοί και πώς προκαλούν τεχνητή φούσκα στις τιµές;
Δεν είναι µόνο η ψυχολογία των χιλιάδων µικροϊδιοκτητών που ανέβασε τα νοίκια τα τελευταία χρόνια. Καταρχάς, υπήρχε µια αυξηµένη ζήτηση για ενοικιάσεις λόγω των λιγότερων στεγαστικών δανείων που έδιναν οι τράπεζες τα χρόνια της κρίσης. Αυτό, όµως, που κυρίως δηµιούργησε τις αυξήσεις ήταν η ραγδαία αύξηση του τουρισµού και η µόδα του airbnb. Και µπορεί οι χιλιάδες µικροϊδιοκτήτες να βρήκαν την ευκαιρία να βγάλουν κάτι παραπάνω, επιδεινώνοντας την κατάσταση, το τρένο όµως εκτροχιάστηκε όταν µπήκαν στο παιχνίδι τα µεγαθήρια των επενδυτικών εταιριών, διαλύοντας κάθε πρόφαση περί «οικονοµίας του διαµοιρασµού». Υπολογίζεται ότι περίπου 15000-20000 ακίνητα στην Αττική είχαν δεσµευτεί από τη βραχυχρόνια µίσθωση και το 80%-85% συγκεντρώθηκε στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας.
Μεγάλα τµήµατα της Αθήνας ήταν πλέον απαγορευτικά για τους/τις ενοικιαστές/στριες, µε αποτέλεσµα να αναγκάζονται να µετακοµίσουν σε νέες περιοχές. Η εσωτερική µετανάστευση εντός της πόλης δηµιούργησε µια σηµαντική έλλειψη διαθέσιµων σπιτιών ανεβάζοντας τα νοίκια σε περιοχές οι οποίες δεν είχαν θέµα µε το airbnb, δηλαδή ήταν εκτός της τουριστικής ζώνης, πχ. Κυψέλη, Πατήσια, Γκύζη, Αµπελόκηποι. Εν τω µεταξύ, η Αθήνα αντιµετώπιζε ήδη ένα ζήτηµα κενών κατοικιών. Σύµφωνα µε την απογραφή του 2011 τα κενά διαµερίσµατα µονάχα στο δήµο της Αθήνας ήταν 132.000, βάζοντάς την Ελλάδα στις πρώτες θέσεις ανάµεσα στις χώρες της ΕΕ σε ποσοστό κενών κατοικιών επί του συνόλου, γύρω στο 32%. Η κατάσταση, ωστόσο, επιβαρύνθηκε από µια σειρά επιπλέον λόγων.
Πρώτον, πολλά σπίτια µετά την κρίση απουσιάζουν από την αγορά γιατί είναι δεσµευµένα από τις τράπεζες. Πρόκειται για διαµερίσµατα τα οποία ήταν και παραµένουν ενέχυρα σε στεγαστικά και επιχειρηµατικά δάνεια τα οποία επειδή έχουν «κοκκινίσει», δηλαδή δεν πληρώνονταν οι δόσεις τους, λόγω κατάσχεσης είτε πηγαίνουν προς πλειστηριασµό και µένουν στο «περίµενε», είτε οι τράπεζες τα επαναγοράζουν (στο πλαίσιο των ηλ. πλειστηριασµών) και τα κρατούν κλειστά µε στόχο να διατηρούν τις τιµές υψηλές στο πλαίσιο εξυπηρέτησης του σχεδίου «Ηρακλή» για την εξυγίανση των τραπεζών. Απ’ την άλλη, το ελληνικό κράτος (Υπουργείο Οικονοµικών), κρατά κλειστά περίπου 70.000 σπίτια τα οποία έχει κατασχέσει η εφορία για χρέη και είτε λόγω κωλυσιεργίας τα αφήνει εγκαταλελειµµένα και στη µοίρα τους µέχρι να πέσουν, είτε τα κρατά «κάβα» για να πουληθούν στο πλαίσιο του νέου Πτωχευτικού Δικαίου που θα αντικαταστήσει το νόµο Κατσέλη.
Δεύτερον, επενδυτικές εταιρίες και µεσιτικά γραφεία προκαλούν µια τεχνητή φούσκα στις τιµές, χρησιµοποιώντας διάφορα τερτίπια. Τα τελευταία τρία χρόνια, ντόπιοι και ξένοι επενδυτές αγοράζουν µαζικά φθηνά διαµερίσµατα ή ολόκληρες πολυκατοικίες σε υποτιµηµένες περιοχές της Αθήνας και πολλές φορές τα κρατούν επίσης κλειστά. Σκοπός τους είναι απ’ τη µία να πάρουν τη Χρυσή Βίζα και το διαβατήριο για την ΕΕ και απ’ την άλλη να τα εκµεταλλευτούν όταν οι τιµές των περιοχών φτάσουν σε υψηλότερα επίπεδα για να κερδίσουν είτε πουλώντας τα, είτε νοικιάζοντάς τα. Στο ίδιο κόλπο οι κτηµατοµεσιτικές εταιρίες παρακινούν ιδιοκτήτες να υπογράψουν προσύµφωνα διάρκειας αρκετών µηνών µε αντάλλαγµα κάποια µετρητά στο χέρι, στοχεύοντας στο «στοκάρισµα» εκατοντάδων σπιτιών, ώστε να λιγοστέψουν ακόµη περισσότερο τα διαθέσιµα και να ανέβουν κι άλλο οι τιµές.